Ekonomi

IMF (Uluslararası Para Fonu) Nedir? Görevleri Nelerdir?

 

Uluslararası Para Fonu olarak çevirebileceğimiz "IMF" nın açılımı "International Monetary Fund" şeklindedir. IMF'nin görevleri başında uluslararası mali sistemin işleyişini düzenlemek gelir.

1944 yılında Amerika'non New Hampshire eyaletinde bulunan Bretton Woods kasabasında kurulan ve 1947 yılında fiilen çalışmaya başlayan uluslararası ekonomik olaylarla uğraşan bir teşkilattır.

IMF "Küresel para iş birliği, finansal istikrarı sağlamak, uluslararası ticareti kolaylaştırmak, yüksek istihdam ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi teşvik ve dünya çapında yoksulluğu azaltmayı teşvik etmek için çalışan, 189 ülkenin üye olduğu organizasyondur.

"IMF" denildiğinde ilk olarak benim aklıma nedense "Kemal Derviş" geliyor ama genellikle bu kelimenin karşılığı "Kredi" olarak algılanıyor diyebiliriz. Her ne kadar IMF’nin kredileri çok olduğu zannedilse de, bilinenin aksine aslında az miktarda bulunmaktadır.
 
Tüm bunlara rağmen birçok ülke IMF'den bir şekilde kredi almaya çalışırlar. Bunun en büyük nedenlerinden birisi "Eğer bir ülkeye IMF kredi veriyorsa o zaman diğer ülkelerinde o ülkeye gönül rahatlığıyla borç verecekleri anlamına geliyor" olması diyebiliriz.
 
Tüm bu şartlar altında IMF'den kredi almak sanıldığı kadar kolay olmamaktadır. Çok büyük şartların oluşması ve bazı durumların olgunlaşmış olması gerekmektedir. IMF’den borç almak için durdurulamaz bir ödemeler bilançosu açığının meydana çıkmış olması gerekmektedir.

IMF’nin Görevleri

  • Uluslararası mali düzeni sağlamak gayesiyle, ödemeler bilançosu açığı ortaya çıkmış olan devletlere kısa vadeli nadiren de olsa uzun vadeli kredi imkanı sağlamak.
  • Ülkelerin kur politikalarını gözetlemek.
  • Ülkelerin ticari bankalara veya resmi kurumlara olan borçlarını ödeyememeleri durumunda, iki ülke arasında ara bulucu görevi üstlenmek.
  • Ülkeleri daha liberal bir kambiyo ve dış ticaret rejimi uygulamaya özendirmek.
  • Ülkelere teknik yardım sağlamak.
  • IMF’nin işleyişine bakacak olursak; ilk olarak IMF’ye üye olan devlet için bir kota belirlenir. Kota tespit edilirken ülkenin yurt içi hasılası ve dış ticaret hacmi baz alınır.

IMF tarafından belirlenen bu kota o ülkenin;
-Fona ödeyeceği miktarı,
-Fondan çekeceği kredi miktarını,
-Fondaki oy hakkını belirler.

Fona üye olmayı başaran ülke, fonun %75’ini kendi ulusal parası türünden, kalan kısmını yani %25’ini ise dolar türünden yatırır. Bununla fonun kullanımı sırasında her an kullanıma açık durumda olan her ülkenin parası mevcut durumda tutulmuş olur.

Bir devlet IMF'den kredi aldığında alınan bu kredinin geri ödeme süresi genel olarak 3 ile 5 yıl arasında olmaktadır. Kredi kullanmak isteyen devlet bunun için faiz ödeme durumunda olsa da bu faiz oranı düşük bir oranda tutulmaktadır.

IMF'den kredi kullanıldığında krediyi alan ülke, kredi aldığında hangi para birimiyle aldıysa krediyi o para birimiyle ödeyebileceği gibi aynı zamanda IMF'nin kendi özel para birimi olan SDR (Special Drawing Rights - Özel Çekme Hakları ) olarak da geri ödeyebilir.

 

IMF kredileri, temel anlamda "şartlılık" ilkesine yani performans kriterine dayanmaktadır. Yani IMF'den borç alabilmek için ülkelerin bazı şartları yerine getirmiş olması gerekmektedir.

Bu şartlar;
-Ülkenin kamu giderlerini kısıcı önlemler alması.
-Vergileri artırıcı önlemler alması.
-Para arzının kısılması.
-Serbest fiyat politikalarının izlenmesi.
-Dış ticaret liberalleşsini.
-Ulusal paranın değeri düşürülmesi, olarak sıralayabiliriz.