pH Kavramı
Bir çözeltinin asitlik veya bazik derecesini tarif eden ölçü birimine pH denir. Kelimenin açılımı "Power Of Hydrogen" yani "Hidrojenin Gücü" şeklindedir.
pH, 0'dan 14'e kadar olan bir skala ile ölçülür. pH ölçeği, 1909 yılında Danimarkalı Kimyager Soren Sorensen tarafından geliştirilmiştir.
pH kağıdı, emici gözenekli bir indikatör kağıdıdır. pH kağıdı test edilecek çözeltiye batırıldığında kağıdın renginde birtakım değişimler gözlemlenir.
Bu değişimler skaladaki renklerle örtüştürülerek çözeltinin asidik mi, bazik mi yoksa nötr mü olduğu belirlenir.
pH kağıdı geliştirilerek "pH metre" adı verilen cihazlar üretilmiştir. pH metre elektronik bir alettir. Aletin elektrotları çözeltiye batırılarak çözeltinin pH değeri belirlenir. Bu cihazlar yardımıyla maddelerin asitlik ve bazlık dereceleri doğrudan ölçülür.
25 °C 'ta ki asidik ve bazik çözeltiler, pH değerlerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir;
- pH < 7 ise çözelti Asidik
- pH > 7 ise çözelti Bazik
- pH = 7 ise çözelti Nötr'dür
pH ölçeği incelendiğinde;
0 – 7 arasında asitler bulunur ve 0 değerine yaklaştıkça asidik özellik (kuvvetli asit) artar.
7 – 14 aralığında bazlar bulunur ve 14 değerine yaklaştıkça bazik özellik (kuvvetli baz) artar.
Maddelerin asitliği ve bazlığı pH sıkalasında farklı renklerle belirtilmektedir.
pH kağıdı yardımıyla maddelerin asitlik ve bazlık ölçüleri basit bir şekilde yapılabilmektedir. Bunun için indikatör kağıdının kullanılması yeterli olacaktır.
Asit ve bazların pH değerlerinin pH kağıdı haricinde indikatör ismi verilen boyar maddelerle de tespit edilebileceğini daha önce ifade etmiştik.
Bu indikatörlerden biri olan fenolftaleinin asit ve bazlardaki renk değişimini, nötralleşme tepkimesini de aynı anda görebilirsiniz.
- İndikatörler, çözeltilerin pH seviyesini belirleyebilmek için kullanılmaktadır. İndikatör çözeltisi emdirilmiş kağıtlar, bu indikatörlerin renk değiştirdiği pH sınırları için pH kağıdı olarak satılırlar. pH 0-14 aralıklarında çeşitli renkler veren pH kağıtları vardır. pH'si ölçülecek çözeltiden bu kağıda bir damla damlatma ile elde edilen renge karşılık gelen pH, pH kağıdı kutusu üzerinde belirtilmiştir.