ÜÇ BOYUTLU PROTEİN Nadir? Protein Nasıl Oluşur?

Proteinler aminoasit adı verilen monomerlerin birleşmesi ile oluşurlar. Bu birleşme petit bağı adı verilen özel bir kovalent bağ yardımı ile olmaktadır. Protein üretimi sırasında aminoasitler öncelikle zincir halkaları şeklinde yan yana dizilirler. Buna proteinin birincil yapısı (primer yapı) adı verilir. Proteinlerin birincil yapısının nasıl olacağı hücrenin DNA’sı tarafından belirlenir. Ancak birincil yapıdaki proteinler biyolojik olarak işlevsel değildir yani herhangi bir görev yapamazlar. Sadece besin olarak kullanılabilirler. Birincil yapıdaki proteindeki aminoasitlerin yapısındaki karboksil ve amino grupları kendi aralarında hidrojen bağları oluşturarak bazı üç boyutlu şekiller oluştururlar. Bu şekle de proteinin ikincil yapısı adı verilir. İpek ikincil yapıdaki bir proteine örnektir. İkincil yapıdaki bir proteinin aminoasitlerindeki değişken gruplar arasında meydana gelen etkileşimler sonucu proteinin kendi üzerine kıvrılması sonucu ortaya çıkan yapıya üçüncül yapı adı verilir.  Bazı proteinler sadece ikincil yapıya sahipken bazıları da ikincil ve üçüncül yapıya sahip olabilir. Proteinlerin üç boyutlu yapıları onların birincil yapılarına göre oluşur. Proteinin birincil yapısını değiştirirseniz buna bağlı olarak ikincil ve üçüncül yapısı da değişir. Yüksek sıcaklık, pH, basınç gibi faktörler proteinlerin üç boyutlu yapısını değiştirdiklerinden onları görev yapamaz hale getirirler. Ateş yükselmesi bundan dolayı zararlıdır. Farklı nedenlerden dolayı proteinin üç boyutlu yapısının bozulmasına denaturasyon adı verilir.